Του Δημήτρη Οικονόμου | Νοσηλευτή

Τις τελευταίες ημέρες, η χώρα βιώνει ένα κύμα καύσωνα με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 40 °C , ενώ σε ορισμένες περιοχές όπως η Θεσσαλία και η Ανατολική Πελοπόννησος, οι θερμοκρασίες προβλέπεται να φτάσουν έως τους 42 °C. Οι ηλικιωμένοι και οι άνθρωποι με χρόνια ή απειλητικά νοσήματα, συχνά αντιμετώπίζουν διαταραχές του θερμορυθμιστικού μηχανισμού του σώματος και είναι ευάλωτοι σε ασθένειες που σχετίζονται με τη θερμότητα, όπως η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία. Για αυτούς, ο καύσωνας δεν είναι απλώς δυσφορία. Είναι απειλή.

Στη «Νοσηλεία», βρισκόμαστε καθημερινά δίπλα σε ανθρώπους που ζουν κάτω από αυτές τις συνθήκες. Παρακάτω συγκεντρώσαμε όσα χρειάζεται να γνωρίζει ένας φροντιστής για να προστατεύσει αποτελεσματικά τον ασθενή του τις ημέρες του καύσωνα.

1. Διασφαλίζουμε ενυδάτωση
   Ενθαρρύνουμε την κατανάλωση νερού ή ελαφριών ροφημάτων (π.χ, αραιωμένοι φυσικοί χυμοί), ακόμη και χωρίς να υπάρχει αίσθημα δίψας.
   Αποφεύγουμε ποτά με καφεΐνη ή ζάχαρη και αλκοόλ.
   Αν ο ασθενής έχει περιορισμό υγρών (π.χ. λόγω νεφρικής ανεπάρκειας ή καρδιακής ανεπάρκειας), συμβουλευόμαστε τον θεράποντα ιατρό.
2. Εξασφαλίζουμε δροσερό περιβάλλον
   Κρατάμε τα παντζούρια και τις κουρτίνες κλειστά κατά τις θερμές ώρες (11:00–17:00).
   Αν υπάρχει κλιματιστικό, το ρυθμίζουμε σε θερμοκρασία 26–28°C.
   Αν δεν υπάρχει, χρησιμοποιούμε ανεμιστήρα, βρεγμένες πετσέτες, βρεγμένα ρούχα ή σφουγγάρια με δροσερό νερό στον αυχένα και στα άκρα.
   Συχνά ντούζ.
   Ανοίγουμε τα παράθυρα το βράδυ για να ανανεωθεί ο αέρας.
3. Φροντίζουμε τους ασθενείς που είναι κατακεκλιμένοι
   Αλλάζουμε συχνά τη θέση του σώματος για την αποφυγή κατακλίσεων.
   Αποφεύγουμε την υπερβολική εφίδρωση — στεγνώνουμε απαλά το δέρμα και αλλάζουμε ρούχα όταν χρειάζεται.
   Χρησιμοποιούμε βαμβακερά, φαρδιά, ανοιχτόχρωμα ρούχα.
4. Ελέγχουμε τα φάρμακα και την κατάσταση του ασθενή
   Φροντίζουμε τα φάρμακα να φυλάσσονται σωστά, μακριά από τη ζέστη ή στο ψυγείο, σύμφωνα με τις οδηγίες. (εάν οι ασθενείς λαμβάνουν διουρητικά και αντιυπερτασικά φάρμακα να συμβουλευτούν το γιατρό τους για πιθανή μείωση της δοσολογίας των)
   Παρακολουθούμε για σημάδια δυσφορίας, ζάλης, υπότασης, σύγχυσης ή μυικών κραμπών.
   Σε περίπτωση δύσπνοιας, λήθαργου ή αποπροσανατολισμού, καλούμε άμεσα για ιατρική εκτίμηση.
5. Δεν αφήνουμε τον ασθενή μόνο
   Οι ημέρες καύσωνα απαιτούν αυξημένη φροντίδα και επίβλεψη, ακόμη κι αν ο ασθενής είναι αυτόνομος.
   Αν δεν μπορούμε να είμαστε παρόντες, ζητάμε από φίλο, συγγενή ή επαγγελματία να τον ελέγχει καθημερινά.

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε και να αναζητήσουμε βοήθεια

Κατά τη διάρκεια καύσωνα, είναι κρίσιμο να αναγνωρίζουμε άμεσα τα σημάδια θερμικής εξάντλησης ή θερμοπληξίας, καθώς μπορεί να εξελιχθούν σε επείγουσες καταστάσεις.

Συμπτώματα που απαιτούν άμεση δράση:

• Έντονη εφίδρωση ή ξηρό, καυτό δέρμα
• Ζάλη, σύγχυση, υπνηλία
• Θερμοκρασία σώματος πάνω από 40°C
• Πονοκέφαλος, ναυτία ή τάση προς λιποθυμία
• Γρήγορος παλμός ή αναπνοή
• Αδυναμία, εξάντληση ή διαταραχή συνείδησης

Άμεσες ενέργειες:

• Μετακινήστε τον ασθενή σε δροσερό, σκιερό ή κλιματιζόμενο χώρο.
• Αφαιρέστε περιττά ρούχα ή χαλαρώστε τα.
• Ψύξτε το σώμα με βρεγμένα πανιά, ψεκασμό ή χλιαρό μπάνιο. Ταυτόχρονα μπορεί να ασκείται δροσερός αέρας πάνω στον ασθενή απο κάποιον ανεμιστήρα ή κλιματιστικό.
• Αν είναι ξύπνιος και μπορεί να καταπιεί, δώστε του να πιει δροσερό νερό ή ροφήματα με ηλεκτρολύτες.
• Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν ή επιδεινώνονται, καλέστε άμεσα ιατρική βοήθεια ή μεταφέρετε τον στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

Προσοχή:
Η θερμοπληξία είναι επείγουσα ιατρική κατάσταση. Υψηλός πυρετός, απώλεια συνείδησης ή σύγχυση απαιτούν άμεση παρέμβαση.

Τι κάνει η «Νοσηλεία»
Η ομάδα μας βρίσκεται καθημερινά δίπλα σε ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα υγείας, οι οποίοι ζουν μόνοι και συχνά δεν έχουν κλιματισμό, φροντιστή ή συγγενείς.
Τους προσφέρουμε ιατρική φροντίδα, οδηγίες πρόληψης, συναισθηματική υποστήριξη και, πάνω από όλα, παρουσία.

«Στον καύσωνα, το πιο επικίνδυνο σύμπτωμα είναι η μοναξιά.»

Προτεινόμενη βιβλιογραφία.

1. Samantha Green, Susan Deering, David Ng, Kit Shan Lee, Approach to heat-related illness, Canadian Family Physician Sep 2024,
2. Kanda J, Nakahara S, Nakamura S, et al. Association between active cooling and lower mortality among patients with heat stroke and heat exhaustion. 
3. ΕΟΔΥ.. Μάθετε τα συμπτώματα της θερμικής εξάντλησης και της θερμοπληξίας. Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας.