Του Δρος Κωνσταντινίδη Π.Ι. | Πρόεδρος ΔΣ της ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ

Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, με επισκέφθηκε στο γραφείο μου η Νοσηλεύτρια Μοναχή Αδελφή Μάρθα, για να με αποχαιρετίσει εν όψει της συνταξιοδότησης της. Εγώ τότε υπηρετούσα στη θέση του Συντονιστή Διευθυντή Παθολογίας στο ΓΝΘΠ «Η Παμμακάριστος» και με την Αδελφή είχαμε αναπτύξει μια σχέση φιλίας. Την εκτιμούσα ιδιαίτερα για την αγάπη και την προσφορά της στον ασθενή και την σεβόμουν για τη γνώση και την πείρα που είχε αποκτήσει εργαζόμενη ως Νοσηλεύτρια για όλη της τη ζωή. Την ρώτησα τότε, γιατί να μην συνεχίσει να προσφέρει στον ασθενή αντί να πάει σε μοναστήρι ως όφειλε από το σχήμα της. Πίστευα πως ένας τέτοιος ζωντανός άνθρωπος, όπως ήταν η Αδελφή Μάρθα, θα μπορούσε να παραμείνει στο Νοσοκομείο και να συνεχίσει το έργο που γνώριζε καλύτερα -τη νοσηλεία ασθενών-  ως εθελόντρια Νοσηλεύτρια.

Προβληματιστήκαμε αρκετά. Κατάλαβα πως της άρεσε η ιδέα μου. Γνωρίζοντας την εμπειρία της στη νοσηλεία κατ’ οίκον, την οποία απέκτησε όταν υπηρετούσε στη Σύρο παλαιότερα, της πρότεινα να σκεφτούμε τη δημιουργία αντίστοιχης υπηρεσίας στο νοσοκομείο μας.

Τι ήταν αυτό που με έσπρωξε στην σκέψη για να δημιουργηθεί νοσηλεία κατ’ οίκον; Ζώντας πολλά χρόνια στα νοσοκομεία κοντά σε ασθενείς με σοβαρά χρόνια νοσήματα, έβλεπα στα μάτια τα δικά τους και των συγγενών τους την απόγνωση, όταν ερχόταν η ώρα του εξιτηρίου και των οδηγιών που πρέπει να ακολουθήσουν στο σπίτι τους. Η κατάσταση ήταν ακόμη δυσκολότερη για τους ασθενείς χαμηλού εισοδήματος και περιορισμένης κινητικότητας Πολλοί επέστρεφαν αργότερα στο νοσοκομείο σε κακή κατάσταση από κακή εφαρμογή των οδηγιών, είτε  λόγω άγνοιας είτε λόγω οικονομικής δυσχέρειας να προμηθευτούν ότι χρειάζονταν. Δυστυχώς στον τόπο μας δεν υπήρχαν δημόσιες υπηρεσίες νοσηλείας στο σπίτι και οι μη έχοντες δύσκολα αντιμετώπιζαν τα καθημερινά προβλήματα. Πολλούς ασθενείς τους εγκατέλειπαν στα νοσοκομεία αδυνατώντας να τους διαχειριστούν στο σπίτι. Έτσι, τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται αντί να επιλύονται. Οι νοσοκομειακές κλίνες καταλαμβάνονται από άτομα που θα μπορούσαν να βρίσκονται σπίτι τους αντί να χρησιμοποιούνται σε επείγοντα περιστατικά, ενώ παράλληλα ασθενείς με χρόνια σοβαρά νοσήματα παραμένουν στα νοσοκομεία και εκτίθενται στον μεγάλο κίνδυνο ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.

Πολλοί πέθαιναν ενώ θα μπορούσαν να ζουν αξιοπρεπώς στο σπίτι τους κοντά στους αγαπημένους τους, αν είχαν την κατάλληλη στήριξη.

Θα διηγηθώ δυο μικρές ιστορίες που με επηρέασαν καθοριστικά στην απόφαση να προχωρήσουμε. Η πρώτη αφορά την εμπειρία μου στην ιδιαίτερη πατρίδα μου την Κύπρο. Η αδελφή μου είναι άτομο ενεργό στον εθελοντισμό και μία ημέρα μου ζήτησε μεταφέρουμε μία καρκινοπαθή από το σπίτι της στο Κέντρο Ημέρας Ανακουφιστικής Φροντίδας «Αροδαφνούσα». Παράλληλα, μου είπε την ιστορία της ασθενούς, την οποία είχε εγκαταλείψει ο σύζυγος, αφήνοντάς την μόνη με τρία παιδιά. Πολλοί εθελοντές προσέτρεξαν στην οικογένεια με όποιο τρόπο μπορούσαν, βοηθώντας την ασθενή να αντιμετωπίσει τα καθημερινά προβλήματα της υγείας της, αλλά και την υπόλοιπη οικογένεια, ώστε η ίδια και τα παιδιά να συνεχίσουν την ζωή τους. Η δεύτερη ιστορία αφορά τον ανιψιό μου που ζούσε στη Νότια Αφρική και επιβίωσε από πνιγμό, ζώντας όμως για πολλά χρόνια με εγκεφαλική παράλυση, κατάκοιτος, στηριζόμενος ο ίδιος και οικογένεια του σε υπηρεσίες νοσηλείας κατ’ οίκον που προσέφεραν μη κερδοσκοπικές οργανώσεις στο Γιοχάνεσμπουργκ. Η στήριξη που λάμβαναν ήταν ευρεία, ακόμη και όταν η οικογένεια χρειαζόταν να πάει διακοπές για τα υπόλοιπα παιδιά, εθελοντές και φίλοι προσέτρεχαν στον ασθενή να καλύψουν τις ανάγκες του. Και έλεγα μέσα μου, με μια δόση ζήλιας, γιατί εκείνοι να έχουν υπηρεσίες νοσηλείας στο σπίτι και όχι εμείς;

Με τούτα και με εκείνα, αποφασίσαμε με την Αδελφή Μάρθα να ξεκινήσουμε την υλοποίηση της ιδέας μας και έτσι προσεγγίσαμε πολλούς συνάδελφους στο νοσοκομείο να βοηθήσουν. Υπήρξε θετική ανταπόκριση. Μια καλή ημέρα μαζευτήκαμε όσοι ενδιαφερθήκαμε – γιατροί, νοσηλευτές, διοικητικοί όπως ο Γιώργος, η Γεωργία, η Ιωάννα, ο Γαβριήλ, ο Κώστας, η Σοφία,  η Ελένη, ο Χρήστος και άλλοι –  και ιδρύθηκε ο Σύλλογος μας.

Ελπίζαμε – ή τουλάχιστον εγώ ήλπιζα – ότι δημιουργώντας ένα φιλανθρωπικό σύλλογο στο νοσοκομείο θα δινόταν η ευκαιρία σε όσους ήθελαν να εκφράσουν τα ανθρωπιστικά τους συναισθήματα στον ελεύθερο τους χρόνο, να το πράξουν. Όμως δεν ήταν έτσι. Ακόμη και οι διοικήσεις στο Νοσοκομείο μας έβλεπαν με μισό μάτι. Ενώ όφειλαν να μας παραχωρήσουν χώρο στο Νοσοκομείο δεν το έπραξαν. Τότε εμείς αποφασίσαμε να πορευτούμε ανεξάρτητα, εκτός νοσοκομείου, σε δικό μας χώρο. Ευτυχώς προσέτρεξαν και στήριξαν πολλοί συνάδελφοι και φίλοι από άλλα νοσοκομεία και άλλους κοινωνικούς χώρους και έτσι προχωρήσαμε όλα αυτά τα χρόνια. Βήμα βήμα στην αρχή, μόνο με εθελοντές, με πρώτη μας γραμματέα την κυρία Μαυρομιχάλη, μια σπουδαία εθελόντρια, και σήμερα με εθελοντές, αλλά και δέκα εργαζομένους που προσφέρουν πλέον τα τελευταία χρόνια ολοκληρωμένη Ανακουφιστική Φροντίδα στο σπίτι με ιατρονοσηλευτική, ψυχοκοινωνική και φυσιοθεραπευτική φροντίδα .

2024 ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Η ΝΟΣΗΛΕΙΑ, ο Σύλλογος μας, όλα αυτά τα 23 χρόνια προσφέρει αδιαλείπτως στον ασθενή με χρόνιο νόσημα και την οικογένεια του δωρεάν κατ’ οίκον νοσηλεία και Ανακουφιστική Φροντίδα που περιλαμβάνει την ιατρονοσηλευτική, ψυχοκοινωνική και φυσιοθεραπευτική φροντίδα. Πέραν των υπηρεσιών στο σπίτι, ο Σύλλογος μας προσφέρει από την Κοινωνική μας Αποθήκη στον μη έχοντα είδη που έχουν ανάγκη οι ασθενείς μας όπως φάρμακα, νοσοκομειακά κρεβάτια, αμαξίδια , πατερίτσες κλπ,  όλα εντελώς δωρεάν.

Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων μας, ασχοληθήκαμε και με θέματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης οργανώνοντας Σεμινάρια σε πολλά μέρη της Ελλάδος , στην Κύπρο και την Αλβανία, με αντικείμενο την Ανακουφιστική φροντίδα και νοσηλεία στο σπίτι, αλλά και θέματα ενίσχυσης της υγείας και πρόληψης. Οργανώσαμε διαδικτυακά σεμινάρια  και εκδώσαμε δύο εγχειρίδια για την Ανακουφιστική Φροντίδα και την Ψυχοκοινωνική στήριξη με τη βοήθεια  εγκρίτων επιστημόνων, εθελοντών και εργαζομένων στη ΝΟΣΗΛΕΙΑ.

H Ανακουφιστική Φροντίδα στην Ελλάδα έχει μακρά προϊστορία από το 460 πΧ. με τον Ιπποκράτη. Δυστυχώς, η εξέλιξη δεν ήταν ανάλογη με το παρελθόν και σήμερα βρίσκεται στις χειρότερες θέσεις της Ευρώπης. Οι υπηρεσίες Ανακουφιστικής Φροντίδας είναι ανεπτυγμένες σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική. Η ανάπτυξη των υπηρεσιών αυτών με ξενώνες , κέντρα ημέρας και κατ’ οίκον υπηρεσίες καθορίστηκε από τις ανάγκες της κοινωνίας όπως εξελίσσονται και διαμορφώνονται. Οι χρονίως πάσχοντες αυξάνονται όλο και περισσότερο με την αύξηση του μέσου χρόνου ζωής. Στον τόπο μας, δυστυχώς, η πολιτεία και το κράτος δεν προσέφεραν στον τομέα αυτό μέχρι τώρα, ενώ οι ανάγκες είναι μεγάλες. Υπάρχουν λίγες ΜΚΟ που προσφέρουν και καλύπτουν μικρό μέρος των πραγματικών αναγκών, ενώ αντίθετα κερδοσκοπικές επιχειρήσεις άδραξαν την ευκαιρία και προχωρούν ανοργάνωτα. Ο μη έχων την οικονομική δυνατότατα πολίτης παραμένει έρμαιο της μοίρας του.

Η ανάπτυξη υπηρεσιών Ανακουφιστικής Φροντίδας από το κράτος και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς ώστε να καλύπτεται ο κάθε πολίτης που έχει ανάγκη πρέπει να γίνει άμεσα. Οι εγκεκριμένες ΜΚΟ που προσφέρουν αποδεδειγμένο έργο πρέπει να επιδοτούνται από το κράτος όπως συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη. Με αυτό τον τρόπο θα προσφερθεί βοήθεια σε όλο και περισσότερους πάσχοντες. Οι αναγνωρισμένες ΜΚΟ που παρέχουν Ανακουφιστική Φροντίδα έχουν πολύχρονη πείρα και γνώση είναι ελάχιστες για τις πραγματικές ανάγκες. Αν βέβαια, ενισχυθούν  μπορούν να βοηθήσουν να απλωθεί το δίκτυο της Ανακουφιστικής Φροντίδας  ευρύτερα.

Η ΝΟΣΗΛΕΙΑ ανήκει στις ήδη αναγνωρισμένες ΜΚΟ που προσφέρουν Ανακουφιστική Φροντίδα στο σπίτι, δωρεάν. Βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να προχωρήσουμε με την συνεργασία της οργάνωσης Hospices of Hope από το Ηνωμένο Βασίλειο σε ένα επόμενο μεγάλο βήμα προσφοράς προς τον ασθενή: Να δημιουργήσουμε το πρώτο Κέντρο Ανακουφιστικής Φροντίδας στην Αθήνα.  Το Κέντρο θα περιλαμβάνει υπηρεσίες ημερήσιας φροντίδας και προστίθεται στις ήδη υπάρχουσες  υπηρεσίες  της ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ στο σπίτι. Θα  αφορά ασθενείς με σοβαρά χρόνια νοσήματα που είναι όμως περιπατητικοί και θα προσφέρονται ανάλογες υπηρεσίες όπως στο σπίτι με ιατρονοσηλευτική, ψυχοκοινωνική και φυσιοθεραπευτική στήριξη που θα ενισχυθούν με εργασιοθεραπεία, λογοθεραπεία κλπ.

H Ανακουφιστική Φροντίδα ρητά αναγνωρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως αναφαίρετο δικαίωμα των ανθρώπων στην υγεία. Όλες οι προσπάθειες γίνονται με τρόπο ώστε οι ασθενείς να μπορούν να ζήσουν με αξιοπρέπεια όσο πιο ενεργά μπορούν. Ευελπιστούμε ότι η δημιουργία του Κέντρου Ανακουφιστικής Φροντίδας να αποτελέσει  την απαρχή για την περαιτέρω ανάπτυξη των υπηρεσιών Ανακουφιστικής Φροντίδας σε όλη τη Ελλάδα.